Rhinopneumonie, wat is het?

Die angst is terecht: Rhinopneumonie is besmettelijk en kan dodelijk zijn. Het is niet voor niets dat inenten en registreren van paarden sinds de beruchte uitbraak op een wedstrijd in Valencia in 2021 verplicht is.

Er zijn twee Rhino-varianten, EHV1 en EHV4, die verschillende vormen van rhinopneumonie veroorzaken. Als rhino gediagnosticeerd wordt, is er vaak sprake van een uitbraak; meerdere zieke paarden op een stal vertonen vergelijkbare verschijnselen.

Drie vormen van rhinopneumonie

Rhinopneumonie kan zich uiten in zeer uiteenlopende symptomen. Deze worden ingedeeld in drie groepen:

Verkoudheidsvorm

Een paard kan één of meerdere van deze symptomen tegelijk hebben. Paarden kunnen hoesten en/of heldere neusuitvloeiing hebben, plotseling dikke benen krijgen, een wisselend verhoogoede lichaamoestemperatuur hebben en een verminderde eetlust vertonen. 

Meestal zijn al deze symptomen binnen een week weer verdwenen als het paard wat rust krijgt. Soms zien echter andere ziekteverwekkers kans zich in het lichaam te nestelen waardoor het paard langer ziek is. De besmetting van het paard heeft meestal 2 tot 10 dagen voor het optreden van de verschijnselen plaatsgevonden.

Abortusvorm 

Bij besmetting met het EHV1-virus kunnen uiteraard alleen bij drachtige merries symptomen van de abortusvorm optreden. Hoewel de naam doet vermoeden dat het alleen om het aborteren van een vrucht gaat en de veulens in veel gevallen inderdaad te vroeg en dood geboren worden, krijgen merries met deze vorm van rhino soms toch levende veulens. 

De veulens zijn dan echter erg slap bij de geboorte en kunnen vaak slecht of niet staan, drinken te weinig en gaan meestal binnen enkele dagen dood. Merries die aborteren of een slap veulen krijgen met rhinoverschijnselen zijn minstens twee weken daarvoor besmet met het virus.

Neurologische vorm

Deze variant komt gelukkig weinig voor, maar heeft altijd grote consequenties omdat het centrale zenuwstelsel wordt aangetast. De verschijnselen zijn niet bij ieder paard hetzelfde en treden, in tegenstelling tot de abortusvorm, snel (binnen 1 tot 14 dagen) op na de infectie. Het meest voorkomende symptoom is een slechte coördinatie van de bewegingen van de benen. Heel vaak komen verlammingen voor.

Het EHV-virus

Het EHV-virus is een herpesvirus. Herpesvirussen hebben enkele eigenschappen die het voor ons en het paard lastig maken om het virus de baas te blijven. Deze virussen wekken in het lichaam van het besmette dier weinig afweer op en die afweer blijft dan ook nog maar kort in stand. Ook vaccinaties tegen EHV-virussen zijn maar kort werkzaam. 

Daarnaast blijft het virus bij alle geïnfecteerde paarden “slapend€ in het lichaam aanwezig en kan het, op momenten dat de weerstand van het dier laag is, weer actief worden. Buiten het lichaam kan het virus gelukkig niet lang overleven. Het advies is dan ook om handen en kleren goed te wassen en te drogen en om materialen en stallen goed te reinigen en te desinfecteren (zie desinfectieprotocol EHV). 

In Nederland heeft bijna 100% van de paarden afweerstoffen tegen EHV4 en ongeveer 30% van de paarden heeft ook afweerstoffen tegen EHV1. Dat betekent dus dat ook jouw paard zeer waarschijnlijk het rhinovirus bij zich draagt.

Behandeling

Voor de behandeling van dieren met rhino zijn we beperkt tot het ondersteunen van de lichaamsfuncties en het voorkomen van problemen die vaak ontstaan als gevolg van rhino. Er zijn voor paarden geen middelen beschikbaar die het EHV-virus doden of remmen. De paardendierenarts zal een passende behandeling instellen. Meer weten over overdracht van het EHV-virus, diagnose, prognose en behandeling? 

Bron: De Hoefslag in samenwerking met paardenarts Floor Bernard.

Foto’s: Arnd.nl