De kracht van de familie Chardon

Zoon Bram (28) won goud en vader IJsbrand Chardon (60) zilver op het EK vierspannen in Boedapest èn met Koos de Ronde teamgoud voor Nederland. Twee weken later herhaalde het drietal het teamgoud in Aken en won IJsbrand goud. De topsportmentaliteit van de familie Chardon.

Wat een reeks successen, indrukwekkend! Als topsporter moet je mensen om je heen hebben, die je constant blijven uitdagen, hoorde ik jullie zeggen. Is dat de basis van jullie kracht?

Bram: “De kracht is onze familie en ons team. Als je top wilt zijn, moet je mensen om je heen verzamelen die je constant blijven uitdagen. En wij hebben elkaar! Je wordt beter op het moment dat we elkaar een beetje tegengas geven…”
IJsbrand: “De coronatijd was onze kracht. We móéten elkaar sterker maken. En dat zijn niet alleen mooie woorden, maar dat gebeurt daadwerkelijk, dagelijks in de praktijk. Al die tijd dat de competitie stil lag, hielden wij de competitie gewoon thuis, met elkaar. Wij zien ons samen als ‘twee keer kans op winnen’. We respecteren de tegenstanders, maar we gaan wel pas naar de wedstrijd als we in principe zouden kunnen winnen. Het is echt kicken om dit met elkaar te kunnen doen.”
Bram: “Dat we in Boedapest naast elkaar stonden, gaf extra glans aan mijn goud. We hadden goud! Als familie!”
IJsbrand: “In Aken zorgden Bram en Koos voor het teamgoud. Het teamgoud was veilig en dat geeft dan mijn ontspanning voor het laatste onderdeel, de kegeltjes. WIJ hebben goud! Ik had het ècht erg gevonden indien ik niet dat wij-gevoel had gehad. Hetzelfde als in Boedapest waar Bram won. WIJ hebben goud. Dat wil je! En laat ik heel duidelijk zijn: zilver en brons ruilen wij graag in voor goud en plaats 7.
Op die muur komen in Aken, dat is het mooiste wat je kunt hebben.”

En ‘wij samen’, dat zijn niet alleen jullie, Bram en IJsbrand, het is de hele familie, aangevuld met een compleet team van mensen, steun van jullie sponsors…

Bram: “De meeste teams hebben moeite om één span top voor elkaar te krijgen, wij hebben dat allemaal maal twee. Mede dankzij de topsupport van onze hoofdsponsors natuurlijk, voor mij ‘Kraakman/John Deere’, voor mijn vader ‘Black Horses’. Als je er over nadenkt, is het bijna absurd: met drie vrachtwagens naar Aken, 14 paarden, 6 koetsen, 6 complete sets tuigen, 14 bijhorende mensen, dus één per paard, inclusief dus een compleet extra team voor de extra wedstrijd jump & drive. Daar kiezen we met elkaar voor. En straks hebben we ook weer twee andere indoorspannen.”
IJsbrand: “Dat wij elkaar ook nog eens versterken, is wel ontzettend gaaf! Onze sterkte is dat wij elkaar vrij laten. Ik heb dat bij Bram met de pony’s ook altijd gedaan. Dat is zo ontzettend belangrijk! Elkaars keuzes respecteren. Anders sluipt er onzekerheid in en gaat het wringen. Ik kon dit extra effect van ‘samen’ alleen maar hopen…”

Jullie hebben goed nagedacht over de samenstelling van jullie spannen. Jullie hebben paarden ‘geruild’. Idool is de volle broer van KWPN-hengst Johnny Depp (Bordeaux x Jazz x Ferro) van Joop van Uytert. Hoe kwam dit tot stand?

IJsbrand: “Wat dit jaar in Boedapest en Aken gebeurde, dat zijn wel echt sterke staaltjes hè, het is focus, focus. Ik ging mijn span na de 36 dressuurpunten in Windsor niet meer veranderen. Maar ik vond dat Bram’s dressuurspan dit jaar beter kon, met Idool. Idool heeft zoveel kwaliteit en ik had hem niet nodig. In de wereldbekerwedstrijden Kronenberg en Vecsès reed ik Idool. Ik zei, Bram, neem hem mee naar Valkenswaard.”
Bram: “Ik deed het niet en werd in Valkenswaard, zonder Idool, echt op de feiten gedrukt. De uitslag beviel me niet. Toen ging ik voor het EK toch voor Idool.”
IJsbrand: “Het grootste vraagteken was toen: past Idool naast Freddy? Zou dat als span functioneren? De eerste dag dacht ik al, zo, dat gaat gelijk op! Bondscoach Ad Aarts kwam kijken en zei na 10 seconden al, die mogen niet meer uit elkaar, alsof ze al levenslang een span zijn. Enrico en Idool zijn twee bijzonder goede paarden, maar geen span, Freddy met Idool was meteen een span.”
IJsbrand: “Het werd nog wel even spannend in Boedapest. Op het losrijterrein laadde Idool zich op. Ik weet als menner hoe belangrijk het is dat je team rust uitstraalt. Paulien staat langs de kant met de armen over elkaar. Ik blijf rustig en heb een gesprekje met de steward, even stappen, een halve minuut is cruciaal. Bram gaat de ring in en rijdt een dijk van een proef!”.
Bram: “Zulke onzekerheden met een paard maken je zenuwachtig. Maar belangrijk hierin is dat mijn vader heel erg goed is in het aanbrengen van routine. Een paard moet het spel gaan snappen en dat krijg je door herhaling en routine. Als je de routine doorbreekt, vanwege zenuwen, gaat het fout. Dus heb ik in mijn achterhoofd, straks in de ring komt hij in zijn ritme en gaat hij het doen. En zo was het ook.”
Bram: “Toen kwam de marathon. In Tryon reden mijn vader en ik allebei een verkeerde poort, nu ging alles goed, met mensen en paarden. We hadden steeds de juiste mensen op de juiste plaats! In hindernis 1 en 2 in Boedapest reed ik zelf niet handig. Ik wijt dat opnieuw aan spanning. Bij hindernis 3 kon ik de knop omzetten, toen kwamen we in een flow en liep het goed. Hoe ik die spanningsknop een volgende keer eerder kan omzetten bij de marathon is nog een aandachtspunt.”

Na Boedapest verbeterde IJsbrand zijn marathonspan met Generaal (Vaandrager HBC x Nando), de derde Vaandrager in zijn team. Bram nam James Bond (Saffraan x Nando) opnieuw mee. Weer effectief?

IJsbrand: “Generaal kon ik in Aken heel goed gebruiken. Nog essentiëler was alle informatie tijdens de wedstrijd. Moet je verdedigend rijden of aanvallend, die info is zo belangrijk! Daar zorgt Jeannette bij ons voor. Ik stond maar 4 punten achter op Boyd Exell, goed te maken in de marathon. Bij hindernis 5 komt Jeannette aanfietsen en zegt ’je hebt m’. Ik rijd rustig verder, komt ze weer heel hard aangefietst en roept ‘doorrijden, je kan een bal pakken!’. Dat is essentieel, een bal voorsprong in de vaardigheid. Ik schakelde dus door en had meteen de snelste tijd in hindernis 7! Zonder Jeannette had ik geen gas gegeven. Je moet als rijder je plan dus kunnen resetten in een wedstrijd!”
Bram: “Ik ben sterk in alles in mijn hoofd hebben. Ik reken de hele wedstrijd door, van te voren en tijdens de wedstrijd. Ik ken het vraagprogramma van buiten. Ik weet alle getallen. Mijn vader is sterker in resetten. Zo kom ik in hindernis 7 vast te staan in de B-poort en moet een volte maken. Dat heeft invloed, in 8 weer een volte. Ik had nog heel dicht bij het podium kunnen komen als ik de knop meteen had omgezet. Maar dat weet je pas thuis. Dat ontbreekt nog bij mij, ik zet vaak te hoog in.”
IJsbrand: “Dat gebeurde bij mij vroeger ook wel. In onze ontvangstruimte hier hangt een historische foto van het 30-span van mij en mede-koetsier Jan Kuipers. Dat was bij ‘Groningen ontzet’ in 1993 in het Stadspark Groningen. Het was uiteindelijk een geslaagd record voor het Guinness Book of Records. Maar we moesten de achterpaarden een keer uitspannen en verwisselen. Ze werden door de grote druk steeds scheef geduwd en dreigden om te vallen. Het was één keer mooi, maar ik doe het nóóit meer! Nog vele malen gevraagd, maar klaar ermee!”
“Terug naar de wedstrijdsport: het niveau is de laatste twee jaar nog verder gestegen. Dat maakt het mentale spelletje nog veel moeilijker. Koos de Ronde staat 0,6 voor en rijdt gewoon een vaardigheidsproef met 0! En hij had ook nog niet eens het vertrouwen van de vorige wedstrijd, want in Boedapest had hij twee ballen. Echt knap om dan koelbloedig in Aken nul te rijden. In onze top 5 zijn hele goede rijders die ook mentaal sterk staan.”

Jullie zijn dus samenstellingen van je span blijven verbeteren. Met een geniale vaardigheid voor jou, IJsbrand, tot gevolg, maar dat vroeg nog wel even wat.

IJsbrand: “Inderdaad. Een ander voorbeeld van dit jaar: Hugo is soms veel te actief. Iedereen weet: impuls is de voorwaartse drang opgewekt en gecontroleerd door de menner. Maar als de impuls overgaat naar actie, heb je een probleem! In Boedapest bleef Hugo zichzelf opbouwen bij de dressuur. Dan walst hij, danst hij, onwijs mooi om te zien, maar het werd te dol. Hij kreeg tienen, maar ik had onvoldoende controle. Je krijgt foutjes en fouten in dressuur worden zwaar afgestraft. Dan moet je terug naar de basis. Tot je weer alle controle hebt.”
Bram: “En dan heb je meteen weer een verschil tussen ons te pakken: mijn vader is minder snel tevreden. Met trainen ben ik bij drie keer correct stilstaan tevreden. Bij hem moet het zes keer. Herhalen en bevestigen, herhalen en bevestigen. Daarom is het zo fijn als ik een, door hem getraind paard, van hem kan overnemen: ze kennen de basis zo goed…”
IJsbrand: “De routine, die loont zich op zulke momenten.”
Bram: “En ik merk dat het terug gaan naar je routine helpt op het moment dat het spannend is. Je moet de momenten van spanning in je training wel opzoeken. En die niet oplossen met een scherper bit, lijn in tweede gat, dat is de kern van het probleem niet. Want na een maand loopt hij weer door de hand heen. Terug naar de basis. Leren wachten.”
IJsbrand: “Omdat ik Hugo twee keer per dag heb getraind in Aken en hem nièt in dressuur heb gestart, liep hij zondag in Aken een geniale vaardigheidsproef. Uit het boekje! Wereldkampioen Felix Brasseur gaf ons zelfs een groot compliment. Links, rechts, buigen, kort draaien, ik heb nergens gegaloppeerd en had tijd over! Dit was een gouden zet, een beter vaardigheidsspan had ik niet eerder.”

We vallen nu midden in jullie prachtige succesverhaal van dit jaar. Maar kunnen we nog even een stapje terug? Hoe gaan jullie met problemen om?

IJsbrand: “Hoe vaak je ook winnend rijdt, er zijn en blijven in elke loopbaan momenten dat je bewust pas op de plaats moet maken. In Tryon waren we favoriet, maar de foutjes kostten ons het teamgoud.”
Bram: “Met de ponyvierspannen werd ik drie keer wereldkampioen, in 2011, 2013 en 2015. Toen blaakte ik van het vertrouwen en wilde ik graag door naar de paarden. We maken afspraken met de familie, we gaan ervoor, we moeten elkaar niet verzwakken, maar juist versterken. Toen ging het na een goede start ook even minder.”
IJsbrand: “Maar Bram bleef het vertrouwen houden, van Paulien en mij, van zijn sponsors. Zelfs toen Bram zelf met de koets naar huis kwam lopen in Breda in 2016, hadden wij alle vertrouwen. Op dat moment moet je er wèl staan als ouders. Bram moest even terug naar de basiswedstrijden, zonder druk. Hij kreeg een paard van mij mee, Zion.”
Bram: “Met onze voortdurende onderlinge competitie thuis en het vertrouwen van iedereen kwam het weer goed. En hoe! Het is zo ongelooflijk gaaf hoe we thuis en op wedstrijd met elkaar en met ons team bezig kunnen zijn. Thuis met al onze mogelijkheden, onze dressuurbanen, marathonhindernissen, weidegang, vaardigheidsmogelijkheden, een stukje bos, echt alles. Op wedstrijd met m’n zussen Edith, Lianne en Jeannette, onze vertrouwde supergrooms Maurits en Chris, Anouk de Haas was mee, zelf net wereldkampioene bij de jeugd tweespannen. Iedereen is zo betrokken! Zo’n jaar heb je niet elk jaar...”
IJsbrand: “Daar moet ook zeker Bram echt van genieten. Het zal nog wel eens gebeuren, problemen met mij, met Bram. Iedereen wordt beter. Bram is geen kopie van mij, hij wordt een verbeterde versie van mezelf.”

Een paard moet het spel gaan snappen

Ik reken de hele wedstrijd door, van te voren en tijdens heb ik alles in mijn hoofd

Interview

Interview

Tekst: Claartje van Andel I Foto’s: Digishots en Wilma Alleblas

Interview

Interview

Tekst: Claartje van Andel ¦Foto’s: Wilma Alleblas

Interview

Interview

Ik reken de hele wedstrijd door, van te voren en tijdens heb ik alles in mijn hoofd

Een paard moet het spel gaan snappen