Hoe voorkom je stalongelukken?

Natuurlijk is het onmogelijk om alle ongelukken op stal te voorkomen. Maar er zijn zeker situaties waarin goede voorzorgsmaatregelen de kans op letsel kunnen verkleinen.

Staldeuren

Staldeuren die niet helemaal doorlopen tot aan de grond kunnen een risico vormen. Het paard kan bij het liggen de voet of een gedeelte van het been onder de deur krijgen. Bij het opstaan kan dit nare gevolgen hebben. Bijvoorbeeld een breuk of verwonding van het onderbeen. Bij een kleinere opening aan de onderkant van de deur kan het paard de kroonrand beschadigen. Schuifdeuren zijn in dit geval een goede oplossing. 

Naast de ruimte onder de deur is het ook belangrijk dat een deur aan de onderzijde zodanig is geconstrueerd dat deze niet uit zijn verband kan worden gedrukt. Als een deur aan de onderzijde kan kieren kan een paardenbeen ook daartussen bekneld raken. Om deze problemen te voorkomen dient een deur ook aan de onderzijde vergrendeld te zijn. 

Rubberen matten

Sommige rubberen matten kunnen spekglad worden wanneer ze vochtig zijn. Als je matten gebruikt, zorg dan voor degelijke en voorzie van een dikke laag stro. De hoogte van de tralies en de ruimte tussen de spijlen zijn belangrijk. Wanneer de tralies in de stal al vrij laag beginnen en de ruimte tussen de spijlen te groot is, bestaat de mogelijkheid dat het paard zijn voet tussen de spijlen krijgt, met alle gevolgen van dien. 

De staldeur zonder tralies mag niet te laag zijn. Gebrekkige omheining van het weiland kan voor nare wonden zorgen. Vrijwel ‘onzichtbare’ stroomdraden, prikkeldraad, verrot hout met splinters of ijzerdraad. Een omheining moet stevig zijn, in goede staat verkeren en goed zichtbaar zijn voor het paard.

Letsel door schrikreactie

Het paard staat vastgebonden en schrikt! Instinctief wil het wegrennen. Doordat het paard vastgebonden staat, zal het gaan hangen. Hierbij trekt het paard met veel kracht naar achteren. Soms knapt het halstertouw en valt het paard achterover. Door het hangen kan het paard letsel in halsspieren en/of wervels oplopen. 

Soms is ook het hoofd beschadigd door de druk van het halster. Een halstertouw met paniekhaak kan uitkomst bieden. De sluiting van deze paniekhaak is makkelijk te openen, zelfs als er veel kracht op staat.

Letsel door slordigheid op stal

Rondslingerende hooivorken, kruiwagens, poetskisten en touwtjes van hooibalen kunnen van onschuldige voorwerpen veranderen in ware boosdoeners. De gemakkelijkste oplossing is natuurlijk om alles zo veel mogelijk netjes op te ruimen. Na een bezoek van de hoefsmid is het zeer belangrijk dat alles netjes wordt aangeveegd en opgeruimd. 

Het gebeurt maar al te vaak dat er nog een hoopje schaafsel of een los hoefijzer blijft liggen. Het probleem hierbij is dat er mogelijk ook hoefnagels rondslingeren. Wanneer een paard in een hoefnagel gaat staan kan dit (ernstig) letsel veroorzaken. We spreken dan van ‘nageltred’. 

Vluchtdier

Een paard is een vluchtdier. Hierdoor zal het in situaties die voor het paard bedreigend lijken, proberen te ontkomen. Bijvoorbeeld impulsief wegspringen, omdraaien en wegrennen of losrukken. Hierbij kan het paard verwondingen oplopen. Vooral aan benen en hoofd. In zijn vluchtgedrag let het paard niet op uitstekende delen, scherpe objecten of grote obstakels. Een schaafwond of een lelijke diepere wond zijn dan het gevolg. 

Spierwonden, pees- en of gewrichtsletsel 

Bij gepaste behandeling hebben wonden op het lichaam (en hoofd) vaak een goede kans op mooie genezing. Helaas is dat bij verwondingen op de benen vaak wat ingewikkelder. Zelfs bij een lichte verwonding op de benen kan het door de locatie van de wond soms moeilijk zijn om te genezen. De benen van het paard zijn zeer beweeglijk waardoor de wond vaak problematischer heelt dan een wond aan bijvoorbeeld de flank of op het hoofd. 

Daarnaast zijn de benen van het paard kwetsbaar. Een pees of gewricht is al snel verwond. Afhankelijk van het letsel kan dit allerlei risico’s met zich meebrengen. Het is van belang om direct contact op te nemen met je dierenarts als je paard zich heeft verwond aan een van de ledematen. Indien een gewricht, pees of peeschede geraakt is, zal er snel gehandeld moeten worden om het paard van een levensbedreigende infectie (septische artritis of tenosynovitis) te behoeden. 

Zelfs de kleinste wondjes kunnen er al voor zorgen dat een gewricht of peesschede geraakt is. Met behulp van een sonde kan de dierenarts onderzoeken of dit het geval is en een passend behandelplan opstellen.

Handelen bij verwondingen

Het is zeer belangrijk dat er bij zulke verwondingen juist en snel wordt gehandeld. natuurlijk worden niet alle verwondingen direct opgemerkt, maar voor de genezing van de diepere wond kan het een groot verschil maken als de dierenarts bijvoorbeeld meteen kan hechten. Er is namelijk een grotere kans op goede genezing wanneer de wond binnen 4 uur wordt gehecht. 

Tussen de 4 en 8 uur na het verwonden is het nog wel mogelijk om te hechten maar de kans op goede genezing neemt af. Na 8 uur is de wond niet vers meer en daardoor vaak niet meer goed te hechten. Soms is het na 8 uur nog mogelijk dat de paardenarts na beoordeling kiest voor het opnieuw ‘vers’ maken van de wond (opfrissen), waarna het alsnog gehecht kan worden. 

Bij verwondingen: Wond schoonmaken (straal water niet rechtstreeks in de wond spuiten). Bloedingen stelpen. Dierenarts waarschuwen. Gebruik geen wondspray als je twijfelt of het gehecht moet worden.

Vastliggen

In het weiland zien we vaak dat paarden genieten van het rollen op de grond. Ze hebben alle ruimte om zich heerlijk te rollen in zand of modder. Een paardenstal is natuurlijk niet zo groot als een weiland. Maar dat neemt niet weg dat het paard zich ook hier wel eens lekker wil omrollen. 

Ook paarden met koliek gaan in veel gevallen liggen of rollen. Doordat de ruimte op stal beperkter is kan het gebeuren dat het paard bij het (om)rollen zichzelf vastlegt tegen de muur. Het heeft dan niet meer genoeg ruimte om de benen te strekken waardoor het onmogelijk wordt voor het paard om zelf weer op te staan. Bij een zeer kleine stal is de kans op vastliggen uiteraard sneller aanwezig. 

Maar ook in een grote stal draaien paarden zich gemakkelijk vast. Het is een moeilijk te voorkomen fenomeen. De reactie van het paard kan zeer verschillend zijn. Sommige paarden raken direct in paniek. Andere paarden raken pas in paniek als er mensen in zijn stal komen en het de natuurlijke drang voelt om op te moeten staan. In veel gevallen blijft het paard in de eerste instantie rustig liggen. Het paard heeft eigenlijk geen andere keus. 

Niet ieder paard laat zich gemakkelijk helpen in deze situatie. Het is daarom niet aan te raden om alleen de stal in te gaan. Zoek daarom eerst hulp als je alleen bent. Het paard zal door tenminste twee personen van de muur weggesleept moeten worden, zodat het genoeg ruimte kan krijgen om de benen in de natuurlijke houding te kunnen plaatsen die wordt gebruikt bij het opstaan van het paard. 

Letsel ten gevolge van vastliggen is afhankelijk van hoe het paard precies vast heeft gelegen, de tijdsduur en de mate van stress die het ondervonden heeft. Met een beetje geluk is het paard de volgende dag alleen wat stijf en heeft het verder geen letsel opgelopen. 

Overeten aan krachtvoer

De beste manier om op stal krachtvoer te bewaren is achter gesloten deuren of in goed afsluitbare en stevige voertonnen. Helaas is dit niet altijd het geval en staan er tonnen met losse deksels, zakken of emmers met krachtvoer rondom de stallen en op het erf. Sommige paarden weten uit de stal te komen en gaan op zoek naar voer. Wanneer dit onopgemerkt gebeurt (vooral ‘s nachts) kan het paard met alle gemak op de meeste plekken een kijkje nemen. Het krachtvoer is dan al snel gevonden. 

Het komt zeer vaak voor dat paarden zich op deze manier overeten aan krachtvoer met koliek als gevolg. Koliek is in alle gevallen een reden om direct contact op te nemen met de paardenarts! Overeten aan krachtvoer kan in sommige gevallen zelfs hoefbevangenheid veroorzaken. Afhankelijk van het gegeten voer kan een paard ook een slokdarmverstopping ontwikkelen (zemelen/sommige slobbers/bietenpulp).

Bron: De Hoefslag