Dazen ... wat doe je er tegen?

Om toch te kunnen genieten van je rit is het dus zaak om voordat je op pad gaat enige voorzorgsmaatregelen te treffen.

Wat zijn dazen?

Dazen (Tabanidae) zijn een familie van bloedzuigende insecten die behoren tot de orde der tweevleugeligen. Er komen in Nederland en België enkele tientallen soorten voor waarvan sommige serieuze overlast veroorzaken, zoals de runderdaas, goudoogdaas en de veel voorkomende regendaas. 

Afhankelijk van de streek is de daas bekend onder een andere namen zoals bouw, bremster, daps, blinde daas, blinde mug of dazerik. Bij gunstige omstandigheden, warm met hoge luchtvochtigheid (broeierig weer) kan van de ene op de andere dag plaatselijk een ware dazenplaag ontstaan.

Zwellingen en jeuk

Als het mooi weer is, ga je vaak luchtig gekleed. In T-shirt en dunne broek ben je echter een hapklare brok voor de zwangere dazen. Dazen steken niet, maar knippen met hun zaagtanden dwars door de huid. Daarbij komt speeksel in de wond dat ervoor zorgt dat het bloed niet stolt en makkelijk op te zuigen is. Dit speeksel zorgt voor grote zwellingen en hevige jeuk. Door haar krachtige zaagbek is het geen enkel probleem voor de daas om ook dwars door kleding heen te bijten.

Beschermende kleding

Daarom wordt menners, ruiters en wandelaars aangeraden om tijdens het dazenseizoen altijd beschermende kleding te dragen. Los zittende blouses zijn ideaal omdat de daas niet tot de huid kan doordringen. Denk daarbij aan kleding van steviger materiaal zoals spijkerbroeken en hemden met lange mouw en kraag. Kies bij voorkeur voor lichte kleuren, want schijnen dol te zijn op donkere tinten.

Dazendeken

Om je paard tijden de rit te beschermen tegen vliegen, muggen en dazen zijn er in de handel allerhande uitrijdekens. Er is keuze uit geschikt dekens voor aanspanningen en rijden onder het zadel. Omdat paarden sneller last hebben van oververhitting dan mensen, is het zaak goed te letten op de kwaliteit van het materiaal van de deken, de kleur en luchtdoorlatendheid. 

Een deken met halsstuk zorgt voor meer bescherming, maar ook voor minder afkoeling. Vliegendekens met grote mazen bieden echter maar heel beperkt bescherming tegen dazen. Kies bij voorkeur voor een lichte kleur deken, want donkere kleuren houden meer warmte vast.

Dazen-werende of bestrijdende middelen

Insectenwerende middelen zijn niet of nauwelijks effectief, omdat dazen vooral aangetrokken worden door donkere kleuren, warmte, zweet en beweging. De geuren van bestrijdingsmiddelen schrikt ze amper af omdat de geur van het paard wanneer het gaat zweten al snel overheerst. 

Omdat dazenoverlast altijd gepaard gaat met warm of drukkend weer zal de zweetgeur van het paard altijd overheersen. Alle smeersels, sprays, of lotions werken dus maar voor een heel korte tijd.

Anti-dazen-recept

Benodigdheden: 

• water
• 4 zakjes gewone thee
• 1 eetlepel knoflookpoeder
• 1 eetlepel kruidnagelpoeder
• 400 ml azijn
• 150 ml pure dettol
• 100 ml citroensap

Bereiding:

• kook 0,5 l water
• hang er 4 zakjes thee in tot het water is afgekoeld
• haal de theezakjes uit het water en knijp ze uit; je zet dus sterke thee
• kook 150 ml water
• doe de knoflook- en kruidnagelpoeder er bij en roer door
• zeef het ‘goedje’ (tegen verstopping in de spray)
• voeg de overgebleven vloeistof bij de thee
• voeg 400 ml azijn, 150 ml dettol en 100 ml citroensap toe
• schenk het over in een sprayflesje: klaar voor gebruik!

Giftige middelen

Bestrijdingsmiddelen op basis van gif zoals pyrethrinen en piperonylbutoxide zijn als bestrijding tegen dazen af te raden, omdat de daas er niet door weerhouden wordt te bijten. De daas krijgt echter wel het gif binnen, wat mogelijk een gevaar oplevert voor dieren die dazen op het menu hebben. Iets wat we zeker niet willen want dat resulteert uiteindelijk in nog meer dazen.

Dazenval

Dazenvallen om de buitenrijbaan of bij weides zijn wel effectief. Pas op met plakmiddelen die dazen vangen. Deze vormen een gevaar voor nuttige insecten en ook voor vogels. Dazen worden ten onrechte verward met horzels, paarden-en hertenluisvlieg en hoornaars, waarover meer op de site van Ruiteren & Mennen. 

Bron: Ruiteren & Mennen / 

Recept: Ineke 

Foto: iStock Ian Redding